Cases Almere en Zaanstad: Sociale Oplossingen met Big Data

Hoewel er enige tijd overheen is gegaan, zetten steeds meer Nederlandse gemeenten Big Data in. Ze beseffen dat Big Data ook voor hen voordelen bieden. In Nederland is al een aantal gemeenten die een pilot heeft draaien of die inmiddels al de eerste successen met Big Data heeft geboekt. Omdat je ook als gemeente van elkaar kunt leren, kijken we in dit artikel hoe Almere en Zaanstad Big Data inzetten om tot sociale oplossingen te komen.

Almere: leefbaarheid verbeteren

De Eilandenbuurt in Almere. Niet per se een probleemwijk te noemen. De wijk scoort namelijk prima op de gemeentelijke statistieken. Desondanks kwam de gemeente ter ore dat bewoners zich niet prettig voelden. Om gehoor te geven aan deze signalen werd de Straatkubus ingezet.

De Straatkubus als oplossing

De Straatkubus is een waarschuwingssysteem die problemen wil aanpakken in een vroegtijdig stadium wanneer deze nog op te lossen zijn. Het is een geografisch informatiesysteem die gegevens verzamelt op postcodeniveau. Deze gegevens omvatten onder andere informatie uit de gemeentelijke administratie, zoals schooluitval en schuldproblematiek. De gegevens werden aangevuld met CBS-data en data van externe partijen, zoals koopkracht. De combinatie van deze data gaf een compleet beeld van de wijk. De gegevens waren echter niet te herleiden naar specifieke huishoudens.

Resultaten na data-analyse

Uit de analyses bleek dat het met 90 procent van de wijkbewoners goed ging. Bij de andere 10 procent waren afwijkingen in het gemiddelde te zien. Het betrof vooral bewoners met een uitkering. Toen ingezoomd werd op deze data werd duidelijk dat een aantal van deze bewoners te maken had met financiële problemen en recht had op gemeentelijk schuldhulpverlening. Dankzij deze data-analyses kon de gemeente gericht ingrijpen. Gerhard Dekker, hoofd Onderzoek en Statistiek, geeft aan dat ze op deze manier in vroegtijdig stadium naar de juiste ondersteuning kunnen leiden. Zo is het mogelijk om gerichte interventie in te zetten aan de hand van postcodegebieden. Almere kan nu hulp bieden aan wijken waar de situatie het noodzakelijkst is in plaats van een lijst met wijken langslopen waarvan zij dénkt dat de situatie urgent is.

big data straatkubus

Afbeelding 1: Dit is hoe de Straatkubus er in het gebruik uitziet.

Zaanstad: Huiselijk geweld voorspellen en voorkomen

Jaarlijks komen er in Nederland ruim 95.000(!) incidenten van huiselijk geweld onder de aandacht van de politie. Dit cijfer geeft aan dat het ook vandaag de dag een actueel probleem is.

Monitor Huiselijk Geweld

De gemeente Zaanstad wil(de) huiselijk geweld tegengaan met informatiemanagement. Ze ontwikkelde samen met de BigData.Company als pilot de monitor Huiselijk Geweld. Met deze monitor wilde de gemeente onderzoeken of huiselijk geweld voorspeld en voorkomen kon worden.

De eerste stap van de pilot was het vaststellen van belangrijke indicatoren voor de monitor. Hiervoor waren verschillende databronnen nodig. Zaanstad heeft hiervoor hun eigen jeugdteams, wetenschappelijke publicaties en verhalen van tientallen ervaringsdeskundigen verzameld. Deze gegevens werden gecombineerd met data uit beleidsmonitoren. Als derde databron wilde de gemeente social media data toevoegen. Jeugdteams werden getraind om de data te interpreteren en toe te passen. Om de privacy te waarborgen waren (en zijn) de gegevens niet herleidbaar tot personen, aangezien ze per buurt of straat ingevoerd werden.

Resultaten

De pilot slaagde er niet in om huiselijk geweld te voorkomen en voorspellen. Een van de redenen is dat gegevens alleen op wijk- en buurtniveau bekend waren en niet op straatniveau of per huisadres. Vooral wat betreft dat laatste is Zaanstad als het ware in een spagaat terechtgekomen tussen de ‘angst’ om privacy te schenden en de noodzaak van dataverzameling.

Is daarmee het hele project voor niets geweest? Volgens Saskia de Man, strategisch adviseur maatschappelijk domein Zaanstad, is dat zeker niet het geval. Zo biedt de monitor inzicht in de problematiek op wijk- en buurtniveau. Ook voor de jeugdteams heeft de monitor voordelen geboden. Ze kunnen eenvoudiger het gesprek aangaan in de buurten en wijken, omdat ze beter weten wat er speelt. Bovendien is de samenwerking tussen instanties verbeterd, omdat ze van elkaar weten wie welke informatie heeft.

De monitor Huiselijk Geweld was een experiment. Het bood misschien niet de gehoopte uitkomsten, maar had zeker waarde voor de gemeente, jeugdteams en instanties. Om de monitor verder te ontwikkelen wil de gemeente Zaanstad graag samenwerken met de VNG en andere gemeenten.

Meer weten?

We schreven ook een brancherapport met daarin een actueel overzicht van Big Data en Open Data binnen de publieke sector. We gaan uitgebreid in op de kansen die Big Data en Open Data bieden binnen het sociale domein.

Ook de gemeente Haren heeft haar eerste stappen met Big Data gezet. Welke dat zijn? Je leest het in deze klantcase.

Bronnen

Deze post delen?

Terug